Instalacje tryskaczowe są to stałe automatyczne urządzenia gaśnicze wykorzystane do gaszenia pożaru w początkowym stadium jego powstania oraz zapobiegające jego rozprzestrzenianiu się. Dzięki zastosowaniu tego typu instalacji możemy zapobiec przenoszeniu się ognia i zabezpieczyć drogi ewakuacyjne. Dużą zaletą instalacji jest jej selektywny sposób działania - wyłącznie w miejscu wystąpienia pożaru, przez co straty spowodowane działaniem wody zostają maksymalnie ograniczone. Instalacje tryskaczowe są niezawodne i bezpieczne a przy tym stosunkowo łatwe w eksploatacji. Po przeprowadzonej akcji gaśniczej mogą być szybko przystosowane do ponownej gotowości operacyjnej dzięki czemu są powszechnie wykorzystywane jako ochrona przeciwpożarowa w różnego typu galeriach handlowych, magazynach, biurach itp.

Sposób działania instalacji tryskaczowej polega na gaszeniu miejsca pożaru poprzez pęknięcie szklanej ampułki tryskacza blokującej środek gaśniczy (wodę) znajdującą się w instalacji. Pęknięcie szklanej ampułki spowodowane jest zwiększeniem objętości cieczy w ampułce pod wpływem wzrostu temperatury w miejscu pożaru. Woda znajdująca się w instalacji pod ciśnieniem, po trafieniu na deflektor tryskacza zostaje rozproszona równomiernie nad miejscem pożaru. Dzięki zastosowaniu instalacji tryskaczowej składającej się już z kilku tryskaczy jesteśmy w stanie opanować powstały pożar, a co za tym idzie maksymalnie ograniczyć powstałe szkody.

Standardowa instalacja tryskaczowa składa się z:

- zbiornika zaopatrzonego w wodę gaśniczą,

- pompy (elektrycznej lub Diesel) zapewniającej odpowiednie zasilanie instalacji w wodę podczas pożaru,

- zaworów kontrolno-pomiarowych mających na celu wyzwolenie i zaalarmowanie o akcji gaśniczej w przypadku wystąpienia pożaru,

- rurociągów rozdzielczych i rozprowadzających doprowadzających wodę gaśniczą do tryskaczy.

W zależności od temperatury występującej na zabezpieczanym obiekcie można zastosować trzy różne systemy:

 - instalacja wodna – jeśli temperatura nie jest niższa niż +4ºC;

 - instalacja powietrzna (sucha) – jeśli temperatura może być niższa od +4ºC;

 - instalacja mieszana (wodno-powietrzna) – jeśli instalacja będzie pracować zarówno w obiektach ogrzewanych jak i nieogrzewanych.

Instalacje zraszaczowe wykorzystywane są do zabezpieczania przeciwpożarowego obiektów i urządzeń w których występuję zagrożenie szybkiego rozprzestrzeniania się ognia m. in. magazyny środków chemicznych, magazyny i zbiorniki paliwowe, transformatory. Zastosowanie takiej instalacji może również służyć w celu schłodzenia takich obiektów i urządzeń powodując zmniejszenie temperatury
i w związku z tym ograniczyć prawdopodobieństwo wystąpienia pożaru. Instalacje zraszaczowe
w odróżnieniu od instalacji tryskaczowych działają obszarowo (gaszeniu podlega cała powierzchnia chroniona) a nie tylko w miejscu wystąpienia pożaru.

Standardowa instalacja zraszaczowa składa się z:

- zbiornika zaopatrzonego w wodę gaśniczą,

- pompy (elektrycznej lub Diesel) lub przyłącza dla wozu bojowego straży pożarnej, zapewniającego odpowiednie zasilanie instalacji w wodę podczas pożaru,

- zaworu wzbudzającego mającego na celu wyzwolenie akcji gaśniczej w przypadku wystąpienia pożaru bądź przegrzania,

- systemu rurociągów niewypełnionych wodą zakończonych otwartymi zraszaczami.

Instalacje zraszaczowe ze względu na sposób uruchomienia dzielimy na:

- uruchamiane ręcznie – najczęściej wykorzystywane do chłodzenia obiektów lub urządzeń znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie pożaru, w celu uniknięcia rozprzestrzeniania się ognia,

- uruchamiane automatycznie - możemy podzielić na takie, które są uruchamiane:

• hydraulicznie – otwarcie zaworu wzbudzającego następuję na wskutek zadziałania pobudzaczy podłączonych do wodnej instalacji detekcyjnej,
• pneumatycznie – otwarcie zaworu wzbudzającego następuję na wskutek zadziałania pobudzaczy podłączonych do powietrznej instalacji detekcyjnej,
• elektrycznie – otwarcie zaworu wzbudzającego następuję po otrzymaniu sygnału z czujek pożarowych reagujących na dym, płomień lub inny sygnał zewnętrzny monitorowany przez proces technologiczny.